ՀՅԴ ՄԱՄՈՒԼ
Ժողովրդավարութեան ՀՅԴ ընկալումը
«Ազատ Հայաստանի եւ հայ մարդու ազատութեան նպատակին հասնելու
բարդ ճանապարհը, ըստ Դաշնակցութեան, անցնում է ժողովրդավարութեան
միջից»
«Ժողովրդավարութիւնը,- ասւած է ՀՅԴ ծրագրում,- խարսխւում է մարդկային
եւ քաղաքացիական իրաւունքները եւ ազատութիւնները յարգելու վրայ»
Ժողովրդավարութիւնը, ազգայնութիւնը եւ յեղափոխականութիւնը համամարդկային գաղափարական արժէքներ են, որոնց միջոցով Դաշնակցութիւնը ձգտում է ամբողջական հայրենիքի վրայ ստեղծել հզօր պետութիւն եւ մէկտեղւած հայութեան ազգային, քաղաքական, սոցիալական եւ հոգե-մտաւոր կեանքը դարձնել համերաշխ, ազատ, արդար ու կենսունակ:
Ազատ Հայաստանի եւ հայ մարդու ազատութեան նպատակին հասնելու բարդ ճանապարհը, ըստ Դաշնակցութեան, անցնում է ժողովրդավարութեան միջից: Դաշնակցութեան նշւած գաղափարները միմեանցից անկախ, տարանջատ արժէքներ չեն: Այս արժէքների տեսաբանական բնաշրջումը եւ գաղափարախօսական շարժումների փորձը ցոյց են տալիս, որ ընկերվարութիւնը, ժողովրդավարութիւնը, ազգայնութիւնն ու յեղափոխականութիւնն իրար չհակասող, համադրւող գաղափարներ են, որոնք ի վիճակի են համարկւել որպէս արժէքային մէկ եւ անքակտելի համակարգ:
Դաշնակցութեան համար ժողովրդավարութիւնը միմիայն քաղաքական համակարգի կառավարման մեխանիզմ չէ, այն պէտք է տարածւի պետական կեանքի բոլոր ոլորտներում: «Ժողովրդավարութիւնը,- ասւած է ՀՅԴ ծրագրում,- խարսխւում է մարդկային եւ քաղաքացիական իրաւունքները եւ ազատութիւնները յարգելու վրայ:
Այն օրէնքով պաշտպանում է բազմակարծութիւնը, բազմակուսակցականութիւնը եւ խօսքի, խղճի, մամուլի, ստեղծագործելու եւ աշխատանքի լիակատար ազատութիւնը»: ՀՅԴ ծրագիրը արծարծում է ե՛ւ բազմակարծութեան, ե՛ւ բազմակուսակցականութեան սկզբունքները, որոնք քաղաքական կատեգորիաներ են, ե՛ւ խղճի եւ ստեղծագործելու ազատութեան հարցը, որը, ըստ էութեան, մտային, հոգե-մտաւոր հասկացութիւն է, ե՛ւ աշխատանքի լիակատար ազատութեան խնդիրը, որ ամբողջապէս սոցիալական բնոյթ է կրում:
Հայաստանում բազմակարծութիւնը, բազմակուսակցականութիւնը եւ խօսքի, մամուլի ազատութիւնները գոյութիւն ունեն, սակայն դրանք դեռ հեռու են ժողովրդավարական ազատութիւններ հասկացութիւնից: Այդ ազատութիւնները ժողովրդավարական համարւելու իրաւունքը կը վաստակեն այն ժամանակ, երբ զերծ մնան բիրտ ուժի ազդեցութիւններից, եւ երբ կառաջնորդւեն էթիկայի, խղճի եւ բարոյականութեան սահմանների պահպանման գիտակցութեամբ:
Ոչ մի օրէնք եւ ոչ մի մեխանիզմ չի կարող ճշտել եւ հսկել նշւած սահմանները, եթէ դրանք չեն ձեւաւորւել մարդկանց ենթակայական ներաշխարհում: Ժողովրդավարական օրէնքները անվերջ խախտւելու, արդիւնքում՝ յաճախաբար դատ ու դատաստանների առարկայ դառնալու համար չեն մշակւում: Դրանք մշակւում են, հիմնականում, հաւաքական գիտակցութիւն ձեւաւորելու նպատակով:
Իսկ խղճի եւ ստեղծագործելու ազատութեան գաղափարը Հայաստանում լուրջ հարւածներ է ստացել եւ շարունակում է ստանալ գիտութեան, մշակութային եւ արւեստի գրեթէ բոլոր բնագաւառներում «ազատ շուկայական» դրութեան կիրառմամբ եւ դրա համապատասխան հոգեվիճակի տարածմամբ: Գիտական եւ մշակութային ստեղծագործութեանը հնարաւոր չէ վերաբերւել խաղողի բերքատւութեան կամ հաստոցաշինական արտադրութեան օրէնքներով:
Պետութեան հոգածութեամբ եւ աջակցութեամբ այս ոլորտը պէտք է ղեկավարւի ոչ թէ հասարակութեան անմիջական ցանկութիւնների հիման վրայ առաջացած պահանջարկով, այլ՝ սերունդների հոգե-մտաւոր առողջութեան եւ ազգային նկարագրի անվտանգութեան ապահովման սկզբունքներով: Այդպիսի ոլորտի առկայութեամբ միայն կարելի է խօսել ստեղծագործելու ժողովրդավարական ազատութեան վերաբերեալ:
Աշխատանքի լիակատար ազատութիւն հասկացութիւնը, ընդհանրապէս, գոյութիւն չունի եւ այդ կապակցութեամբ լուրջ բարեփոխումներ են հարկաւոր: Նորազատականները ժողովրդավարութիւնը բացառապէս քաղաքական կատեգորիա են ընկալում, որովհետեւ ծայրայեղ ազատական տնտեսական գործող մոդելը իր էութեամբ արատաւոր է, ուր սպառողների, ծառայութիւնների բնագաւառում աշխատողների եւ հէնց արտադրողների տեսակէտները բոլորովին էլ հաշւի չեն առնւում:
Սոցիալ-տնտեսական ոլորտում ժողովրդավարութեան մեխանիզմների տարածման, ընդհանրացման անհրաժեշտութեամբ՝ ՀՅԴ ծրագիրը շեշտում է ընկերվարութեան ու ժողովրդավարութեան միջեւ կապւածութեան եւ փոխպայմանաւորւածութեան խորքային հասկացութիւնը. «Հ. Յ. Դաշնակցութիւնը հաւատում է, որ ընկերվարութեան իդէալը անիրականանալի է՝ առանց ժողովրդավարութեան, իսկ ժողովրդավարութիւնը թերի է եւ սահմանափակ՝ առանց ընկերվարութեան»:
Այս ըմբռնումով՝ ներկայ Հայաստանը հեռու է լիարժէք ժողովրդավարութիւնից:ՀՅԴ ծրագիրը նաեւ բնորոշում է հաւասարութիւն եզրի երկու հասկացութիւն. հնարաւորութիւնների հաւասարութիւն, որն ըստ էութեան սոցիալական կատեգորիա է եւ իրաւունքների հաւասարութիւն, որն իրաւական եւ քաղաքացիական բնոյթ է կրում։ Քաղաքացիական իրաւունքների հիման վրայ, ՀՅԴ ծրագիրը առաջադրում է մի շարք համակարգային հիմնադրոյթներ՝ ժողովրդավարութեան արդիւնաւէտութեան բարձրացման նպատակով։
Այսպէս՝ ժողովրդավարութիւնը ապահովում է ժողովրդի կամքի անկաշկանդ արտայայտութիւնը եւ, հաստատութենական ու ներկայացուցչական հիմունքով, ժողովրդի ամբողջական եւ լիարժէք մասնակցութիւնը քաղաքական, հասարակական, տնտեսական ու մշակութային կեանքին՝ այդպիսով արդիւնաւէտ հիմքերի վրայ դնելով ժողովրդի եւ պետութեան փոխյարաբերութիւնները:
Ժողովրդավարութեան ներկայացուցչական ձեւաչափին զուգահեռ՝ առաջադրւում է հաստատութենականութեան եւ «քաղաքացիական հասարակութեան» կարգավիճակի հաստատման սկզբունքը: Նորօրեայ ժողովրդավարական մտայնութեան մէջ «քաղաքացիական հասարակութիւն» ոլորտը, առանձնանալով տնտեսական եւ քաղաքական ոլորտներից, համարւում է ժողովրդավարութեան արդիւնաւէտութիւնը բարձրացնող մեխանիզմ եւ դրա խորացումն ապահովող երաշխիք:Ժողովրդավարութիւնի՞ց է ծնւում սոցիալապէս ապահով հասարակութիւն, թէ սոցիալապէս ապահով հասարակութեան մէջ են ձեւաւորւում ժողովրդավարական արժէքները:
Վերջապէս, Հայաստանի դէպքում հնարաւո՞ր է լուծել այս «հա՞ւ թէ հաւկիթ»-ի հանելուկը: Մեր համոզմամբ՝ կարելի է. պէտք է լիակատար ազատութեան հասնել արդարութեան սկզբունքի համատարած կիրառմամբ եւ պէտք է ձգտել սոցիալական արդարութեան՝ ժողովրդավարութեան ճանապարհով:
«ԴՐՕՇԱԿ»-Ի ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ
,2010 Թ. ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ
«ԱԼԻՔ»
Posts
0 Պատգամ:
Post a Comment