Ամէն տարիների նման, այս տարի եւս Իրանահայ համայնքում անցան Մեծ Եղեռնի ոգեկոչման միջոցառումները, եւ պատւական ժողովուրդը կանգնած լինելով իր պահանջատիրական աննահանջ դիրքերի վրայ, մասնակցեց համահաւաքներին ու դարձեալ ապացուցեց, որ դեռ տէր է կանգնում իր իրաւունքներին ու իրաւացի պահանջներին:
Գնահատելի էին թէ՛ ազգային իշխանութեան կողմից կեանքի կոչւած կազմակերպիչ յանձնախմբի եւ թէ՛ Հայկական Հարցերի Ուսումնասիրութեան Կենտրոն՝ «ՀՈՒՍԿ»ի հաւաքներն ու միջոցառումները: Թէեւ դրանք էլ ունէին րենց թերութիւններ, սակայն առյժմ դրանց մասին չեմ խօսում, քանզի կարեւորը ժողովրդի համար պահանջատիրութեան կեցւածքի դրսեւորման առիթ ստեղծւելն էր, որ իրականացաւ լաւագոյն կերպով:
Թաքուն չի, որ այդ բոլոր ձեռնարկները քաաքական եւ քարոզչական ցուցական ակտ լինելուց բացի, նաեւ ծառայում է ցեղասպանութեան իրողութեան յիշեցմանը՝ պետական ու միջազգային քաղակական ատեաններին: Թէ կատարւածները ինչքանո՞վ ծառայեցին իրենց նպատակներին, այլ հարց է, բայց ուրիշ հարց է, այն միջոցառումները որոնք տեղի ունեցածներին զուգահեռ կարող էին նպաստել ցեղասպանութեան ճանաչմանը եւ պետականօրէն դատպարտմանը:
Արդէն ամիսներ առաջւանից գիտէինք, որ հէնց Մեծ Եղեռնի 94-ամեակի սեմին (Ապրիլ20), Ժընեւում տեղի էր ունենալու «Դուրբան -2» կոչւող «Ցեղապաշտութեան Դէմ Պայքարի» միջազգային համագումարը՝ հանրապետութեան նախաահ պրն. Ահմադինեժադի մասնակցութեամբ: Միաժամանակ Ապրիլի 21 եւ 22-ին, հէնց Թեհրանում կայանալու էր Իսլամական երկրների դատախազների համագումարը, որի օրակարգը ցեղապաշտութեան զոհ գանացած ժողովուրդների ոճրագործների դէմ դատական հայց յարուցելու գործելակերպի քննարկումն էր:
Թէեւ գործնական քայլերի դիմելու գաղափարին հաւատք չունեցող թուլամորթ թերահաւատները բազմաթիւ պատրւակներով գուցէ չիրականացւելիք համարէին այս տեսակէտը, բայց ոչ մի արգէլք չկար, որ պաշտօնական ու փաստացի տւեալների հիմունքով դատական հայց ներկայացնէին երկու համագումարներին էլ, Հայոց Ցեղասպանութեան հարցով: Մանաւանդ որ համագումարներին էլ ներկայ էին թրքական բարձրաստիճան պատւիրակութիւններ եւ որը կարող էր ամենանպատակայարմար վայրը լինէր՝ մէկ անգամ եւս միջազգային ու պետական ատեաններում արծարծել տակաւին գետին մնացած Հայոց Ցեղասպանութեան պետականօրէն ու համաշխարհային մաշտապով ճանաչեցնելու հարցը:
Չգիտեմ թէ ազգային ո՞ր մարմիը պիտի ձեռնարկէր այս քայլը, սակայն վստահ եմ, որ նոյնիսկ հայցը մերժւելու դէպքում էլ շահողը՝ մենք էինք՝ ոճրագործութեան զոհ գնացած ժողովրդի ժառանգները:
Դրանով, դարձեալ գործնականօրէն կապացուցէինք, որ պահանջատէր ժողովուրդը իր վրայ գործւած ոճրագործութիւնը դատապարտելու, ճանաչեցնելու եւ դրա հեղինակների ժառանգորդներին պատասխանատւութեան կանչելու հարցուն ամրակամ է ու աննահանջ, եւ ոչ մի առիթ չի փախցնում դրան իրականութեան մօտեցնելու հացում:
Իմ կարծիքով, ամէն տարի նոյները կրկնելը, նոյն մարդկանց ու նոյն ժողովրդի ներկայութեամբ, նահանջ է նշանակում ու բնականաբար դուրեկան է թշնամու համար:
Նորութիւնը ցուցական փոփոխութիւններ չի: Վզներից արաբական ՉաՖիէ կախելը, նոր ու արդիական բեմ կանգնեցնելը, բեմերի նոր լուսաւորումները, արեւմտեան բեմերի նման անիմաստ կրակ բոցավառելը, էկրանների արդիականացնելը,... եւ նման նորարարութիւնները ոչ մի կերպ չեն կարող նպաստեն ո՛չ ցեղասպանութեան ճանաչեցմանը միջազգային ու տեղական շրջանակներում, եւ ո՛չ էլ քսաներորդ դարի անպատիժ մնացած առաջին ցեղասպանութեան դատապարտմանը:
Նորութիւնը՝ նոր ելքերի ու միջոցների մէջ է, եւ ոչ թէ կրկնութիւնները յարդարելու մէջ:
Գնահատելի էին թէ՛ ազգային իշխանութեան կողմից կեանքի կոչւած կազմակերպիչ յանձնախմբի եւ թէ՛ Հայկական Հարցերի Ուսումնասիրութեան Կենտրոն՝ «ՀՈՒՍԿ»ի հաւաքներն ու միջոցառումները: Թէեւ դրանք էլ ունէին րենց թերութիւններ, սակայն առյժմ դրանց մասին չեմ խօսում, քանզի կարեւորը ժողովրդի համար պահանջատիրութեան կեցւածքի դրսեւորման առիթ ստեղծւելն էր, որ իրականացաւ լաւագոյն կերպով:
Թաքուն չի, որ այդ բոլոր ձեռնարկները քաաքական եւ քարոզչական ցուցական ակտ լինելուց բացի, նաեւ ծառայում է ցեղասպանութեան իրողութեան յիշեցմանը՝ պետական ու միջազգային քաղակական ատեաններին: Թէ կատարւածները ինչքանո՞վ ծառայեցին իրենց նպատակներին, այլ հարց է, բայց ուրիշ հարց է, այն միջոցառումները որոնք տեղի ունեցածներին զուգահեռ կարող էին նպաստել ցեղասպանութեան ճանաչմանը եւ պետականօրէն դատպարտմանը:
Արդէն ամիսներ առաջւանից գիտէինք, որ հէնց Մեծ Եղեռնի 94-ամեակի սեմին (Ապրիլ20), Ժընեւում տեղի էր ունենալու «Դուրբան -2» կոչւող «Ցեղապաշտութեան Դէմ Պայքարի» միջազգային համագումարը՝ հանրապետութեան նախաահ պրն. Ահմադինեժադի մասնակցութեամբ: Միաժամանակ Ապրիլի 21 եւ 22-ին, հէնց Թեհրանում կայանալու էր Իսլամական երկրների դատախազների համագումարը, որի օրակարգը ցեղապաշտութեան զոհ գանացած ժողովուրդների ոճրագործների դէմ դատական հայց յարուցելու գործելակերպի քննարկումն էր:
Թէեւ գործնական քայլերի դիմելու գաղափարին հաւատք չունեցող թուլամորթ թերահաւատները բազմաթիւ պատրւակներով գուցէ չիրականացւելիք համարէին այս տեսակէտը, բայց ոչ մի արգէլք չկար, որ պաշտօնական ու փաստացի տւեալների հիմունքով դատական հայց ներկայացնէին երկու համագումարներին էլ, Հայոց Ցեղասպանութեան հարցով: Մանաւանդ որ համագումարներին էլ ներկայ էին թրքական բարձրաստիճան պատւիրակութիւններ եւ որը կարող էր ամենանպատակայարմար վայրը լինէր՝ մէկ անգամ եւս միջազգային ու պետական ատեաններում արծարծել տակաւին գետին մնացած Հայոց Ցեղասպանութեան պետականօրէն ու համաշխարհային մաշտապով ճանաչեցնելու հարցը:
Չգիտեմ թէ ազգային ո՞ր մարմիը պիտի ձեռնարկէր այս քայլը, սակայն վստահ եմ, որ նոյնիսկ հայցը մերժւելու դէպքում էլ շահողը՝ մենք էինք՝ ոճրագործութեան զոհ գնացած ժողովրդի ժառանգները:
Դրանով, դարձեալ գործնականօրէն կապացուցէինք, որ պահանջատէր ժողովուրդը իր վրայ գործւած ոճրագործութիւնը դատապարտելու, ճանաչեցնելու եւ դրա հեղինակների ժառանգորդներին պատասխանատւութեան կանչելու հարցուն ամրակամ է ու աննահանջ, եւ ոչ մի առիթ չի փախցնում դրան իրականութեան մօտեցնելու հացում:
Իմ կարծիքով, ամէն տարի նոյները կրկնելը, նոյն մարդկանց ու նոյն ժողովրդի ներկայութեամբ, նահանջ է նշանակում ու բնականաբար դուրեկան է թշնամու համար:
Նորութիւնը ցուցական փոփոխութիւններ չի: Վզներից արաբական ՉաՖիէ կախելը, նոր ու արդիական բեմ կանգնեցնելը, բեմերի նոր լուսաւորումները, արեւմտեան բեմերի նման անիմաստ կրակ բոցավառելը, էկրանների արդիականացնելը,... եւ նման նորարարութիւնները ոչ մի կերպ չեն կարող նպաստեն ո՛չ ցեղասպանութեան ճանաչեցմանը միջազգային ու տեղական շրջանակներում, եւ ո՛չ էլ քսաներորդ դարի անպատիժ մնացած առաջին ցեղասպանութեան դատապարտմանը:
Նորութիւնը՝ նոր ելքերի ու միջոցների մէջ է, եւ ոչ թէ կրկնութիւնները յարդարելու մէջ:
Ձերդ՝ Վարդան
Ապրիլ 24, 2009
Ապրիլ 24, 2009
1 Պատգամ:
Sad deghi e zer didoghootyoone, yev bolors el hamagarzik enk vor Hay Dade yev tseghasbanootyoone jajachetsneloo hamar nor kayler en hargavor oo voch te bemayin norootyunner.
Post a Comment