ՏՐԱՄԱԳԻԾ

+++

Իւրաքանչիւրս, ինչ որ կերպ բեռ ենք կրում, բեռնակիրներ ենք... Մեզանից ոմանք մեր հոգում ենք կրում այդ բեռը, ոմանք էլ բեռան ծանրութիւնը յաձնում են ուսերին։ Երբեմն ուրիշների թողած բեռն ենք շալակում, երբեմն միւսների հիւանդ մտածումներից ծնւած ապօրինի բեռան ծանրութիւնն ենք կրում մեր յոգնած ու մաշւած թիկունքին... Ու շատ յաճախ էլ ուրիշների նենգ ծրագրաւորումների մշակման արդիւնք համարւող դաժան ճակատագրի բեռն ենք կրում...

Այս վերջինն իր տեսակի մէջ ամենաանտանելին է... ամենատաժանակիրն է, ամենաանմարդկայինն է...Այս մէկը ինչքան էլ որ թեթեւ լինի, դառնում է ամենածանրը, որը թիկունքի հետ միատեղ մաշում է նաեւ հոգին ու ճմլում է սիրտը։ Դա լեռներից գլորւող ձիւնահիւսի նման ՝օր ըստ օրէ, ժամ առ ժամ ծանրանում, ու դառնում է աշխարհում կուտակւած բոլոր ցաւերի բեռն ուսերիտ... ու այնքան ծանր ու դաժան, որի տակ եթէ չճզմւես, հաստատ կը մեռնես հոգով, քանզի դա քո սեփական բեռը չի, որ ձիւնահիւսի կուտակումով ճզմում է հոգիտ ու ջարդում է ամբողջ ոսկորներտ... ու այդ ձիւնակոյտի տակից չեն էլ լսում խղճիտ աղաղակը, ոգուդ բողոքը, ոսկորներիտ ջախջախւելու ձայնը... Այս դէպքում, թաղւում ես հոգով, երբ դեռ կենդանի ես...
Ահա տեսնում ու զգում ես աշխարհի բոլոր նամարդութիւնների սեւ հաւաքածոն մէկտեղւած՝ ոչ միայն ուսերիտ, այլ թաղւած մարմնիտ վրայ...

+++

Վերջին հաշւով անցողիկ աշխարհում ծնւած հասարակ մահկանացուներ ենք ու չունենք ո՛չ Նոյի ու ո՛չ էլ Յոբի համբերութիւնն ու տարողութիւնը տաժանքների նկատմամբ։ «Երկնքից» առատօրէն գլորւող ցաւերի ու վշտերի դիմաց ունենք սահմանափակ տարողութիւն։
Ինչպէս բոլոր մահկանացուների բնական յատկութիւնն է՝ ճնշումների տակ կքող մարդու առաջին դրսեւորումը ճիչն... է։ Եւ այս ճիչն է, որ դառնում է անմարդկային արհաւիրքների հեղեղի վերստին գլորման մեկնակէտը։ Ու արդիւնքում՝ այդ անմեղ ու բնական ճչի համար նոյնիսկ լեզուտ են կտրում։ Ահա ճիչը դառնում է ազատատենչ մարդու՝ մարդավայել կեցւածքի մի ուրիշ դրսեւորման ակնաղբիւրը՝ ընդվզում... ու շարունակութեամբ վերյիշէք «Մի Կաթիլ Մեղր»ը...

+++

Ոմանք գործած մեղքերի բեռան ծանրութեան տակ են կքում։ Ես չէի ասէի, որ դրանք հէնց դրան են արժանի, ու պիտի կրեն նաեւ իրենց գործած մեղքերի պատիժը։ Բայց Ո՞վ է արդար պայմաններում ըստ արժանւոյն դատապարտւել, որ ես դրա պատիժը ցանկանամ, երբ նոյնիսկ չգիտեմ թէ ի՞նչ է դրա մեղքը...
Եթէ նոյնիսկ 360+5 աստիճան տրամագծի չափանիշերի շրջահայեացութեամբ էլ չդիտենք մեր շրջապատը, կը գտնենք բազմահազար մեղաւորներ, որոնք գահերին բազմած արքայութիւն են անում ու դեռ առանց խղճի խայթի բեռ են դառնում արդէն իսկ բեռնաւորւած մարդկանց ուսերին... Մարդիկ, որոնք իրենց չգործած մեղքի համար կրկնակի բեռան տակ են տքնում ու թիկունքները կեռ, նամարդների վար դրած մեղքերն են քարշ տալիս... ու քարշ են տալիս դեռ հալածողների մտրակների տարափի տակ... եւ քրտինքի կաթիլների հետ թորում են նաեւ արեան կաթիլներ։ Արցունք, քրթինք եւ արեան շիթեր... թէ ի՜նչ հերոսներ են կարող ծնել այս սրբազան եռեակը...միասին, համահունչ, համաստեղաբար...
Ո՞վ եւ ինչպէ՞ս է կարող մեկնաբանի մարդու ձեռքով յօրինւած այս անմարդկային կարգի կանոնները, եւ առաւելաբար՝ անբացատրելի փարադոքսը...

+++

Զարմանալի «հրաշք» պայմաններում ենք ապրում։ Հրապարակում բոլորս միաձայն ու միակամ պաշտպանում ենք բեռնաւորւած չարքաշներին։ Բայց մեր առանձնութեան մէջ առանց ամաչելու առաջին իսկ առիթով կրկնակի բեռ ենք դառնում հէնց այդ բեռնաւորւած չարքաշների կեռւած թիկունքին...
Կուրծքներս դէմ տւած, արդարութեան մասին լոզունգներ ենք արձակում, կեղեղեքումներն ենք դատապարտում, ու հարիւրաւոր... գեղեցիկ ու վարդագոյն կարգախօսներ արձակելով աշխարհի ականջն ենք խլացնում։ Բայց ըստ հարկին, թքնում ենք թէ՛ կեղեքւածների ու թէ՛ անարդարութեան զոհերի երեսներին... եւ ի հարկէ՝ առանց ամաչելու եւ նոյնիսկ առանց քաշւելու...

+++

Այս խաւարի ու բոլոր գորշ ու մոխրագոյն իրականութիւնների մէջ նաեւ յոյսն է իր լուսաշող բաթաթէ երեսը ի յայտ բերում ու խաւարը ճեղքելով լուսնթագ է ծածանում կեղեքւածների, բեռնաւորների, անարդարութեան զոհերի ու ....«այլոց» երկնքում։ Թողէք քաղցր աւարտ ունենայ մեր այս էջը՝ խաւարամիտներին յաղթահարելու գեղեցիկ տեսլականով...

+++

Ձերդ՝ Վարդան
vartandav@yahoo.com