ՊԷՏՔ Է ՅՍՏԱԿԵՑՆԵԼ ԹԻՐԱԽՆԵՐԸ
Սեպտեմբեր 10, 2009
Բնաւ գաղտնիք չէ, որ Հայաստան-Թուրքիա բանակցութիւնների, ընդհուպ՝ օգոստոսի 31-ի զոյգ պրոտոկոլների ստորագրման գլխաւոր կնքահայրը Վաշինգտոնն է: Դեռեւս 90-ականների կէսերից Մ. Նահանգները հետամուտ էր Թուրքիա-Հայաստան սահմանի բացմանը եւ երկու երկրների միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատմանը:
Մեր հին լրագրողնեը կը յիշեն, որ դեռեւս 1998-ին Մ. Նահանգների դեսպանը Հայաստանում, Մայքըլ Լեմոնը, դրամատիկ դարձնելու համար պետքարտուղարութեան ցանկութիւնը, լրագրողների այց կազմակերպեց դէպի Ախուրեան կայարան ու «ցոյց տւեց» Հայաստանից Թուրքիա ձգւող, բայց չգործող երկաթուղու անհեթեթութիւնը եւ ափսոսանք արտայայտեց:
Ասենք՝ Վաշինգտոնը երբէք բաց չի թողել ձեռքից Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնների հաստատման ուղղութեամբ յայտարարութեամբ հանդէս գալու որեւէ առիթ, նոյնիսկ անուղղակիօրէն կազմակերպելով «հաշտեցման» յանձնախմբերի հանդիպումներ:
Ասենք՝ Վաշինգտոնը երբէք բաց չի թողել ձեռքից Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնների հաստատման ուղղութեամբ յայտարարութեամբ հանդէս գալու որեւէ առիթ, նոյնիսկ անուղղակիօրէն կազմակերպելով «հաշտեցման» յանձնախմբերի հանդիպումներ:
Այդպիսի յայտարարութիւններ Վաշինգտոնը հնչեցրեց նաեւ Հայաստան-Թուրքիա բանակցութիւնների այս վերջին հանգրւանում, առաջինը՝ ապրիլի 23-ին, իսկ երկրորդը՝ սեպտեմբերի 1-ին, զերծ չմնալով նաեւ ժամկէտներ յարգելու շուրջը կողմերին նախազգուշացումներ անելու քայլից:
Եւ այս պայմաններում տարօրինակ է թւում հայկական որոշ շրջանակների եւ նոյնիսկ ամերիկեան կառոյցներ ունեցող կազմակերպութիւնների ոգեւորութիւնը սեփական՝ ազգային իշխանութիւնը քարկոծելու գործում, յայտարարւած պրոտոկոլների որոշակիօրէն աննպաստ կէտերի կապակցութեամբ:
Եւ այս պայմաններում տարօրինակ է թւում հայկական որոշ շրջանակների եւ նոյնիսկ ամերիկեան կառոյցներ ունեցող կազմակերպութիւնների ոգեւորութիւնը սեփական՝ ազգային իշխանութիւնը քարկոծելու գործում, յայտարարւած պրոտոկոլների որոշակիօրէն աննպաստ կէտերի կապակցութեամբ:
Չեմ կարծում, որ այդ վարքագիծը «ներսում առիւծ, դրսում՝ կատու» ժողովրդային ասացւածքի դրսեւորումն է: Այլ՝ ինչպէս մեր ժողովրդի պատմութեան ճակատագրական տարբեր հանգրւաններում՝ պատասխանատւութիւնն այլոց վրայ գցելու յոռի սովորութեան:
Մինչդեռ հարկաւոր է, յատկապէս նման պահերին, պատասխանատւութիւնը հաւաքաբար ստանձնել եւ ուժեղացնել բանակցութիւններում մեր պետական ներկայացուցիչների դիրքերը թուրքական, եւ, այո՛, ամերիկեան ահռելի ճնշման պայմաններում:
Թիրախների յստակեցման կարիք ունենք, իսկապէս: Այդ թիրախներից գլխաւորը, սեփական իշխանութիւններից առաջ, Վաշինգտոնն է, ոչ այնքան բացասական, որքան պատասխանատւութիւնն ամբողջապէս չստանձնելու իր ռեպուտացիայով: Գոնէ վերջին 30 տարիներին ես չեմ յիշում որեւէ դէպք, երբ Վաշինգտոնը լիարժէք կատարած լինի իր ստանձնած միջնորդական որեւէ պատասխանատւութիւնն աշխարհի որեւէ մասում:
Թիրախների յստակեցման կարիք ունենք, իսկապէս: Այդ թիրախներից գլխաւորը, սեփական իշխանութիւններից առաջ, Վաշինգտոնն է, ոչ այնքան բացասական, որքան պատասխանատւութիւնն ամբողջապէս չստանձնելու իր ռեպուտացիայով: Գոնէ վերջին 30 տարիներին ես չեմ յիշում որեւէ դէպք, երբ Վաշինգտոնը լիարժէք կատարած լինի իր ստանձնած միջնորդական որեւէ պատասխանատւութիւնն աշխարհի որեւէ մասում:
Ընդհակառակը, միշտ ձգձգել ու տեւականացրել է տագնապները: Սակայն գոնէ այս հարցում, որտեղ չունի կարեւոր որեւէ մրցակից (Մոսկւան ակտիւ դիտորդի կարգավիճակ է վերապահել իրեն, առայժմ), Վաշինգտոնը ստիպւած է պատմական ու գործնական արդարութեան պաշտպանութեամբ հանդէս գալ:
Եւ այս առումով մեր ակնկալութիւններն առաջին հերթին ամերիկահայ կազմակերպութիւններից են: ՌԱԿ Արեւելեան շրջանի եւ Կանադայի շրջանային վարչութեան նամակը նախագահ Օբամային, որը նոյնութեամբ տպագրել էր «Ազգը» նախորդ համարում, իր մեղմ եւ խիստ քաղաքավարական ձեւի մեջ անգամ կարեւոր քայլ էր այդ ուղղութեամբ, որը երկրորդւելու եւ շարունակւելու է նաեւ ամերիկահայ մեր միւս կազմակերպութիւնների կողմից, Հայոց ցեղասպանութեան, Հայկական հարցի գծով ամբողջական ու տեւական պատասխանատու դերի մէջ դնելու Վաշինգտոնին:
Հ. ԱՎԵՏԻՔԵԱՆ
«ԱԶԳ»
Եւ այս առումով մեր ակնկալութիւններն առաջին հերթին ամերիկահայ կազմակերպութիւններից են: ՌԱԿ Արեւելեան շրջանի եւ Կանադայի շրջանային վարչութեան նամակը նախագահ Օբամային, որը նոյնութեամբ տպագրել էր «Ազգը» նախորդ համարում, իր մեղմ եւ խիստ քաղաքավարական ձեւի մեջ անգամ կարեւոր քայլ էր այդ ուղղութեամբ, որը երկրորդւելու եւ շարունակւելու է նաեւ ամերիկահայ մեր միւս կազմակերպութիւնների կողմից, Հայոց ցեղասպանութեան, Հայկական հարցի գծով ամբողջական ու տեւական պատասխանատու դերի մէջ դնելու Վաշինգտոնին:
Հ. ԱՎԵՏԻՔԵԱՆ
«ԱԶԳ»
Posts
0 Պատգամ:
Post a Comment