ՏՐԱՄԱԳԻԾ
ԽՈՍՏՈՎԱՆԵՆՔ՝ ՄԵՐ ՄԵՂՔԵՐԸ...
ԵՒ...ԱՄՈՔԵՆՔ ՀՈԳՈՒ ՎԷՐՔԵՐԸ ...
Բոլոր զոհերի, եւ Դոկտ. Լեւոն Դաւթեանի Յիշատակին...
Ճիշտ մէկ տարի անցաւ այն աղէտից, որի հետեւանքով՝ երկաթեայ թռչունը մէկ ակնթարթում փոշու վերածեց 168 հոգու կեանք, եւ դրանց մէջ նաեւ 47 Հայերի, որոնք անմեղութեամբ զոհւեցին, երբ խանդավառութեամբ չւում ին դէպի կարօտի փեշերը...
Կեանքը այնպէս է սլանում, որ չգիտես ե՞րբ պիտի դադարես ապրելուց՝ դրա անսպասելի կանգառի առջեւ ստիպողաբար կանգնելով , ու ե՞րբ պիտի անձնատուր լինես մահւան հրեշտակին, ու որտե՞ղ....
Անցաւ մէկ տարի, ու զոհերից իւրաքանչիւրին յիշելով, ինչ որ երեւոյթներ են ժապաւէնի նման անցնում աչքերիդ առջեւից, որոնց դառնութիւնը վստահ զգացել են այս կարօտի զոհերից իւրաքանչիւրը...
+++
Ահա երբ ակամայ սողում ես այս միտքտ փորող մտածումների մէջ՝ նոր յիշում ես, թէ՝ կեանքտ ինչպէ՞ս անցաւ ու ինչպէ՞ս ես ուզում ստուգել՝ որ մեղաւոր ես, թէ անմեղ... ու եթէ մեղաւոր ես՝ ինչքանո՞վ, եւ կամ ի՞նչն է մեղքը կշռելու եւ չափելու չափանիշը...
+++
Հասարակութեան մէջ որոշ իրողութիւնների ու երեւոյթների ականատես լինելիս, շատ յաճախ անարդարութիւններին ակունք տւող մեղաւոր անձ «չգտնելով», մեղք ենք գործում ու մեղանչում ենք Արարչի դէմ՝ իբր կացութիւն ստեղծող... եւ ոչ չարութիւն փրկող... մեղանչում ենք պատւիրազանցութեամբ ու անբարշտութեամբ, անամօթաբար..., մինչ անբարիշտները մեր կողքին են, եթէ՝ դրանք մենք չլինենք...
+++
Կեանքն իր բազմահաճոյք ու երանելի կողմերով, ունի նաեւ այնպիսի զարհուրելի ու մահացու զառիվարներ, որոնց շատ քչերն են կարող դիմանալ: Մանաւանդ, երբ այդ զարհուրելի երթը դու չես գնում, այլ քեզ տմարդօրէն գլորում են, անհոգութեամբ, սառնասրտութեամբ ու դեռ հաճոյքո՜վ... Ու նրանք այն վերեւից... քա՜հ քա՜հ լիաթոք ծիծաղներին միացնում են նաեւ վար ընկնողի գլորւելու կենացը... ի յաճս ոմանց, որոնց պիտի զեկուցեն տապալւողի կործանման գործընթացը՝ մինչեւ վերջ...
+++
Հասարակութեան մէջ որոշ իրողութիւնների ու երեւոյթների ականատես լինելիս, շատ յաճախ անարդարութիւններին ակունք տւող մեղաւոր անձ «չգտնելով», մեղք ենք գործում ու մեղանչում ենք Արարչի դէմ՝ իբր կացութիւն ստեղծող... եւ ոչ չարութիւն փրկող... մեղանչում ենք պատւիրազանցութեամբ ու անբարշտութեամբ, անամօթաբար..., մինչ անբարիշտները մեր կողքին են, եթէ՝ դրանք մենք չլինենք...
+++
Կեանքն իր բազմահաճոյք ու երանելի կողմերով, ունի նաեւ այնպիսի զարհուրելի ու մահացու զառիվարներ, որոնց շատ քչերն են կարող դիմանալ: Մանաւանդ, երբ այդ զարհուրելի երթը դու չես գնում, այլ քեզ տմարդօրէն գլորում են, անհոգութեամբ, սառնասրտութեամբ ու դեռ հաճոյքո՜վ... Ու նրանք այն վերեւից... քա՜հ քա՜հ լիաթոք ծիծաղներին միացնում են նաեւ վար ընկնողի գլորւելու կենացը... ի յաճս ոմանց, որոնց պիտի զեկուցեն տապալւողի կործանման գործընթացը՝ մինչեւ վերջ...
Եւ գլորւողներից շատ քչերն են որ չեն տապալւում: Նորից են գլորւում, նորից են կանգնում, նորից են կործանման փորձի ենթարկւում, նորից ու նորից... բայց չեն տապալւում...Այս տեսակ մարդիկ, թէեւ չեն կործանւում, սակայն այնպիսի վէրքեր են ստանում իրենց հոգիների վրայ, որոնց ամոքելը գրեթէ անհնարին է...
+++
Այդպիսիք, որոնք անարդարութեանց բազմապիսի ճնշումներից սեղմւում են կեանքի արհեստական «դէպքեր»-ի ու միտումնաւոր դաւադրութիւնների ծանրութեան տակ, այլ նաեւ ոտնահարւած «որդ»ի նման անմարդկայնօրէն ճզմւում են նաեւ անծանօթների ու «Ծանօթ»-ների ճնշիչ, տմարդօրէն ճզմիչ հայեացքների ծանրութեան ներքոյ...
+++
Այդպիսիք, որոնք անարդարութեանց բազմապիսի ճնշումներից սեղմւում են կեանքի արհեստական «դէպքեր»-ի ու միտումնաւոր դաւադրութիւնների ծանրութեան տակ, այլ նաեւ ոտնահարւած «որդ»ի նման անմարդկայնօրէն ճզմւում են նաեւ անծանօթների ու «Ծանօթ»-ների ճնշիչ, տմարդօրէն ճզմիչ հայեացքների ծանրութեան ներքոյ...
«Ծանօթ»-ներ ու անծանօթներ, որոնց մեղքի բաժինը ոչ միայն շատ էլ քիչ չի սրանց անդունդ գլորելու «հերոսական» ակտի մէջ, այլ իրենք՝ այս «հերոս» դարձած հրոսակները, հէնց իրենք՝ մինչեւ երկինք սլացող մեղքերի, պատւիրազանցութիւնների ու զանցառումների ամօթաբեր արխիւներ ունեն, (սակայն թաքնւած գզրոցներում...)...
Այս տեսակ հրոսակներն ընդհանրապէս միասին են: Միասին ու համախոհ են թէ՛ «գործելիս» ու թէ՛ խորհուրդներ առաջարկելիս եւ շատ յաճախ էլ, երբ թքնում ես ճակատներին, երկինք են դիտում անձրեւ փնտրելու համար...
+++
Բայց իրականում հակառակն է պատահում: Ամօթահար են «հերոս»-ների զոհերն ու անընդհատ մեղքի զգացում են ապրում, նրանց փոխարէն... Սրանք, այս պատահական կամ միտումնաւոր զոհերը, արեգակի ջերմ ու ոսկեայ ճառագայթների տակ ցուրտ են զգում, եւ լուսին կանթեղի արծաթէ լուսարձակ շողերի տակ խաւարի անբարում են գտնում իրենց... եւ այդ բոլորը խաւարամիտ «հերոսներ»-ի ներշնչումների շնորհիւ... Եւ ո՞վ է մեղաւոր ու ի՞նչն է մեղքը...
+++
Բայց իրականում հակառակն է պատահում: Ամօթահար են «հերոս»-ների զոհերն ու անընդհատ մեղքի զգացում են ապրում, նրանց փոխարէն... Սրանք, այս պատահական կամ միտումնաւոր զոհերը, արեգակի ջերմ ու ոսկեայ ճառագայթների տակ ցուրտ են զգում, եւ լուսին կանթեղի արծաթէ լուսարձակ շողերի տակ խաւարի անբարում են գտնում իրենց... եւ այդ բոլորը խաւարամիտ «հերոսներ»-ի ներշնչումների շնորհիւ... Եւ ո՞վ է մեղաւոր ու ի՞նչն է մեղքը...
Եւ ինչպէ՞ս չվիրաւորւի հոգիտ, երբ այդ բոլոր ճզմումներն ու սեղմումները պոռթկալ է ուզում ու պոռթկումն էլ «մեղք» է երեւի... մեղաւորների աշխարհում... Ու ինչպէ՞ս չպոռթկաս, երբ չքնաղ քաղաքի բոլոր անցորդներին ու նոյնիսկ գեղեցկուհիներին ուրւական ու շարժուն կմախքներ ես տեսնում... Ինչպէ՞ս չպոռթկաս, երբ նոյնիսկ երազում էլ դրախտի մէջ Յուդայի կողքին նստած՝ նրա հետ միասին սուրճ ես խմում ու դժոխային անեկտոտներ ես պատմում...
Գորշ աղւէսների հետ պար ես բռնում ու օձերի հետ սեղանի նստում... դու, որ մեղաւոր չես... բոլորովին...Նա չդիմացաւ այս ցնորհային տեսիլքներին: Ու հոգիդ ինչպէ՞ս չվշտանայ ու խոր վէրք չստանայ, երբ մեղաւորները դառնում են «խրատող»-ներ՝ յանցաւորներով լեցուն անկիւններ ունեցող այս անցաւոր աշխարհում..., այս չքնաղ քաղաքում, ուր պոռթկալը մեղք է, մեղանչում... բայց ո՞ւմ դէմ մեղանչել... եւ ինչո՞ւ...
+++
Սուրբ գրոց բառարանի մեկնութեամբ, մեղք նշանակում է՝ որեւիցէ խօսք, խորհուրդ, բաղձանք, գործ կամ՝ զանցառութիւն, հակառակ աստւածային օրինաց, կամ այն օրինաց նայելով թերի:
+++
Սուրբ գրոց բառարանի մեկնութեամբ, մեղք նշանակում է՝ որեւիցէ խօսք, խորհուրդ, բաղձանք, գործ կամ՝ զանցառութիւն, հակառակ աստւածային օրինաց, կամ այն օրինաց նայելով թերի:
Մեղքը իբրեւ այդ՝ կւչւում է նաեւ անարդարութիւն...Եւ ամօթի կոպիտ պատասխանը անարդարներին ասում է Պօղոս Առաքեալը,- «Հաճոյ թւեցաւ Աստուծոյ, որպէսզի Յիսուս, որ մեղք չգիտէր, ըլլար մեղքի համար քաւութեան զոհ, վասն զի Աստւած զանիկա որ մեղք չէր գիտէր, մեզի համար մեղաւոր սեպեց, որ մենք անոր միջոցովը Աստծոյ արդարներն ըլլանք»...
Իսկապէս ինչն է՞ արդարութիւն ու որն է՞ անարդարութեան չափը: Ինչն է՞ մեղքն ու ո՞վ է մեղաւորը... եւ ո՞վ է ստուգում այդ բոլորը, եթէ մենք իւրաքանչիւրս մեզ Պօղոս Առաքեալ չհամարենք... Ու մեզ մեղաւորներից ու անմեղներից ո՞վ է կարող մեկնաբանել Քրիստոսի զոհ մատուցւելու աղափարը, որպէսզի մեզանից ոմանք անամօթաբար «արդարներ ըլլանք»... Ու դեռ փառք տանք Աստծուն՝ կենդանի Քրիստոսին, մեզ արդար «ձեւացրած» լինելու համար...
+++
Մինչ փառք ենք տալիս, մեղք էլ ենք գործում: Մինչ փառք ենք տալիս, մարդ էլ ենք գլորում: Մինչ փառք ենք տալիս, հրոսակների ոհմակին ձեռք ենք պարզում ու թալանիչ խմբեր կազմաւորում:
+++
Մինչ փառք ենք տալիս, մեղք էլ ենք գործում: Մինչ փառք ենք տալիս, մարդ էլ ենք գլորում: Մինչ փառք ենք տալիս, հրոսակների ոհմակին ձեռք ենք պարզում ու թալանիչ խմբեր կազմաւորում:
Մինչ փառք ենք տալիս, արեգակին խաւարեցնում ու լուսնի պսպղուն շողերի առջեւ մոխրագոյն շղարշ ենք քաշում, խաւարը առյաւէտ տիրական դարձնելու համար:
Մինչ փառք ենք տալիս, խաւարամիտների բանակի հետ լափելու ու յօշոտելու դաշինք ենք կնքում:
Մինչ փառք ենք տալիս, այրւած սրտերն ու վէրքերը քացախով ենք շփում:
Մինչ փառք ենք տալիս, փառահեղ փառաբանւողի դէմ ենք մեղանչում ու փառքի փէշերը գետին տրորում......
Եւ մինչ դեռ «փառք» ենք տալիս ու «փառաբանում» ենք... կուրանալով ուրանում ենք, բոլոր այն ինչքը, որի համար դեռ փառք պիտի տանք... եւ կուրանալով չենք տեսնում բոլոր այն անարդարութիւններն ու հոգու եւ ոգու անմարդկային ճզմումները, որոնց ջարդւելու տհաճ, բայց խեղճ ձայնն ենք լսում: Մեր անմիտ ու անհաշիւ սեղմումներից առաջացած փշրւելու ողբն ու աաղաղակը... ու մենք «փառք»... ենք տալիս ու բաժակներ բարձրացնում...
+++
Եւ մեր յուսախաբւած խեղճ համաքաղաքացին իրապէս կորցնում է ճշմարտութեան ճամբան: Փառք տա՞լ թէ չտա՞լ... եւ ո՞ւմ, ինչի՞ դիմաց... Փառաբանել ու ճզմե՞լ, թէ ծնկաչոք փառք տալ Աստծուն իր տւածների ու չտւածների համար... ... Եւ վերջապէս ո՞վ պիտի պոռթկալու արտօնութիւն շնորհի իրեն, երբ պոռթկումը մարդու ամենաարդարացի իրաւունքն է այս բոլոր անարդարութիւնների դիմաց, ...եւ որի վերացման ու մարդկանց արած ու չարած մեղքերը քաւելու համար Քրիստոսն իր արիւնը թափեց խաչւելով...
Ու մեղանչելու ժամանակ, իբրեւ իշխանաւորներ չմոռանանք, որ մեր վաւերականութիւնն ու իրաւասութիւնը այն ժամանակ է օրինական ու ժողովրդական, որ կոպալը դնենք կողմ, ու ժողովրդի հետ խօսել իր արժանապատւութեան ու մարդկային արժէքների չափանիշների համապատասխան... եւ շարունակութիւնը կասեմ վերջում...
+++
Այս ամէնը մէկ կողմ: Ո՞վ է բուժելու արնոտած սրտերի խոցերը... եւ ո՞վ է ամոքելու հոգիների վէրքերը... Փառքը թողէք իր տեղը, միայն ցոյց տւէք ծիրանագոյն արեգակի լուսաւոր ճամբան, եւ կամ բացէք պսպղուն լուսնի ուղին, որտեղ փայլուն ու երջանիկ աւազներ են լողում..
.+++
Մեղաւոր գտնելու կարիք չկայ...: Ի սէր Աստծոյ, փառք տւէք անկեղծօրէն ու անարդարութիւն գործէք ճիշտ իր ոճով... եւ վերջում... աւելի լաւ է, փառք տալուց առաջ, խոստովանենք ու մեղայ գանք... քանզի դրան աւելի շատ կարիք ունենք......
Ու մեղանչելու ժամանակ, իբրեւ իշխանաւորներ չմոռանանք, որ մեր վաւերականութիւնն ու իրաւասութիւնը այն ժամանակ է օրինական ու ժողովրդական, որ կոպալը դնենք կողմ, ու ժողովրդի հետ խօսել իր արժանապատւութեան ու մարդկային արժէքների չափանիշների համապատասխան... եւ շարունակութիւնը կասեմ վերջում...
+++
Այս ամէնը մէկ կողմ: Ո՞վ է բուժելու արնոտած սրտերի խոցերը... եւ ո՞վ է ամոքելու հոգիների վէրքերը... Փառքը թողէք իր տեղը, միայն ցոյց տւէք ծիրանագոյն արեգակի լուսաւոր ճամբան, եւ կամ բացէք պսպղուն լուսնի ուղին, որտեղ փայլուն ու երջանիկ աւազներ են լողում..
.+++
Մեղաւոր գտնելու կարիք չկայ...: Ի սէր Աստծոյ, փառք տւէք անկեղծօրէն ու անարդարութիւն գործէք ճիշտ իր ոճով... եւ վերջում... աւելի լաւ է, փառք տալուց առաջ, խոստովանենք ու մեղայ գանք... քանզի դրան աւելի շատ կարիք ունենք......
Եւ այդ ամենից առաջ՝ յիշենք թէ քա՜նի՞ սիրտ ենք փշրել, քա՜նի՞ չիրականացւած յոյսեր ենք թաղել...
Ու ճանաչելով լուսահոգի դկտ. Լեւոն Դաւթեանին, նա էլ այսպէս կը մտածէր... համոզւած եմ... Վկան Աստւած է, Այն՝ Ով Իր լուսեղէն շողերի մէջ է փայփայում բոլոր այն զոհերի հոգիները, եւ անարդարութեան զոհ դարձած՝ բոլոր ճնշւածներին...
Ու ճանաչելով լուսահոգի դկտ. Լեւոն Դաւթեանին, նա էլ այսպէս կը մտածէր... համոզւած եմ... Վկան Աստւած է, Այն՝ Ով Իր լուսեղէն շողերի մէջ է փայփայում բոլոր այն զոհերի հոգիները, եւ անարդարութեան զոհ դարձած՝ բոլոր ճնշւածներին...
Ու մէկ անգամ նորից մտաբերենք, յիշենք՝ թէ քա՜նի՞ սիրտ ենք փշրել, քա՜նի՞ չիրականացւած յոյսեր ենք թաղել...
ՁԵՐԴ՝
ՎԱՐԴԱՆ
Posts
0 Պատգամ:
Post a Comment