ԹՈՒՐՔԻԱՆ ՀԻԱՍԹԱՓՈՒԹԵԱՆ ՃԻՉԵՐ Է ԱՐՁԱԿՈՒՄ
(Հարցազրոյց թուրքագէտ ՅԱԿՈԲ ՉԱՔՐԵԱՆԻ հետ)
(Հարցազրոյց թուրքագէտ ՅԱԿՈԲ ՉԱՔՐԵԱՆԻ հետ)
- Թուրքական կողմի շարունակական հիստերիան ի՞նչ է ենթադրում. իր թելադրած նախապայմանները միջազգային հանրութաեան վզին փաթաթելու յո՞յսն է կորցնում, թէ՞ այդպէս հոխորտալով անվերջ ձգձգելու է արձանագրութիւնների վաւերացման գործընթացը:
-* Թուրքիան մտադիր էր արձանագրութիւնները ծառայեցնել սեփական շահերին, այն է` Ղարաբաղեան հարցի լուծում` ադրբեջանական տարբերակով, եւ Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործընթացի կասեցում: Սակայն վարչապետ Էրդողանը, երբ այցելեց Վաշինգտոն, ապա Մոսկւա, նրան պարզորոշ հասկացրին, որ Հայ-թրքական յարաբերութիւնների նորմալացման եւ Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացները տարբեր են:Ստանալով նման պատասխան` Թուրքիան վերջապէս համոզւեց, որ միջազգային ուժերի միջոցով Ղարաբաղի հարցում առաջընթաց ձեռք բերելու համար չի կարող Հայաստանի վրայ ճնշում գործադրել: Հետեւաբար սկսեց պատճառաբանութիւններ գտնել, որ յետքայլ կատարի Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնների նորմալացման գործընթացից:
Իսկ այս վերջին յայտարարութիւնները (ե՛ւ Գիւլի, ե՛ւ Դաւութօղլուի, ե՛ւ Էրդողանի) ընդամէնը հիասթափութեան արտայայտութիւններ են, որ Թուրքիայի յոյսերը չարդարացրին ո’չ Վաշինգտոնը, ո’չ էլ Մոսկւան:
- Օրերս կառավարութիւնը հաւանութեան է արժանացրել «ՀՀ միջազգային պայմանագրերի մասին» օրէնքում լրացում կատարելու մասին նախագիծը: Եթէ Սահմանադրական դատարանի անմեղ որոշումն այդպէս շահարկեցին թուրքերը, այս լրացման դէպքում ի՞նչ կանեն: Եւ այդ լրացումը հնարաւորութիւն չի տայ արձանագրութիւնները վերապահումներով վաւերացնել, ինչն էլ արդէն իսկ նախապայման է ենթադրում:
-* Այդ լրացումը չպէտք է Հայ-թրքական արձանագրութիւնների վրայ անդրադառնայ, այն առումով, որ դրանք միջազգային պայմանագրեր չեն, ոչ էլ երկկողմ պայմանագրեր են, այլ քաղաքական փաստաթղթեր: Եւ կառավարութեան հաւանութեանն արժանացած նախագծում խօսքը ոչ թէ քաղաքական արձանագրութիւնների, այլ պայմանագրերի մասին է, հետեւաբար մէկը միւսի հետ չպէտք է խառնենք: Իհարկէ, թուրքերը կրկին կը շահարկեն, նոր աղմուկ կը բարձրացնեն, բայց քանի որ միջազգային արձագանք չեն գտնում թուրքական բացականչութիւները, նորից կը ձախողւեն:
- Գիւլի պատասխան ուղերձը նախագահ Սերժ Սարգսեանին` տարբեր մեկնաբանութիւնների առիթ դարձաւ։ Ասւում է, որ Գիւլը թափանցիկ ակնարկ է յղում Սարգսեանին, թէ Թուրքիան պատրաստւում է դեռ երկար ժամանակ ձգել Հայ-թրքական արձանագրութիւնների վաւերացման գործընթացը:
-* Ես թուրքերէն եմ լսել Գիւլի պատասխան ուղերձը` նրանց հանրային հեռուստատեսութեան ցուցադրմամբ, եւ նրա խօսքում որեւէ ակնարկ չկայ միջպետական յարաբերութիւնների մասին: Ակնարկը վերաբերում է երկու ժողովուրդների մերձեցմանը, որի համար անհրաժեշտ է, որ փոխվստահութիւն հաստատւի, իսկ դա, յիրաւի, շատ երկար ժամանակ է պահանջում:
Հէնց դրան է վերաբերում երկու ժողովուրդների միջեւ եղած «նախապաշարումները» յաղթահարելու համար անհրաժեշտ երկար ժամանակը, այսինքն` թուրք ժողովրդի կողմից ցեղասպանութեան ժխտողականութիւնը եւ մեր կողմից պնդումը չի կարող վստահութեան եզր լինել երկու ժողովուրդների միջեւ: Եւ չարժէր, որ ընդդիմադիր մամուլը շահարկեր Գիւլի այդ պատասխան ուղերձը: Ասում եմ, շատ նորմալ ուղերձ էր եւ յետին նպատակ չէր հետապնդում:
- Վերջերս Թուրքիայի արտգործնախարարը յայտարարեց, թէ թող յոյս չունենան, որ ապրիլի 24-ով ճնշում կը գործադրեն մեզ վրայ, եւ մենք արձանագրութիւնները կը վաւերացնենք։ Ինչպէ՞ս կը մեկնաբանեք այս յայտարարութիւնը:
-* Կարծում եմ, Թուրքիայի ազգային մեծ ժողովը արձանագրութիւնների վաւերացման գործընթացը կսկսի եւ չի բացառւում, որ նաեւ վաւերացնի: Թուրքիան ինքնակամ չի անելու, տեղի է տալու միջազգային ճնշումներին: Իսկ միջազգային ճնշումների թիրախ կը դառնայ այն երկիրը, որը կը ձախողի արձանագրութիւնների վաւերացումը: Տւեալ դէպքում ձախողողը Թուրքիան է լինելու:
Օգտւելով առիթից, ասեմ, որ հայկական կողմը այդ առումով բաւական սառնասիրտ քաղաքականութիւն է վարում, սա հաւանաբար պայմանաւորւած է մեր դիւանագիտական կարողութիւններով: Մեր նախագահի յայտարարութիւնը արձանագրութիւնները վաւերացնելու մասին իւրատեսակ մարտավարութիւն պէտք է համարել, քանի որ Թուրքիան, յատկապէս մեր Սահմանադրական դատարանի որոշումից յետոյ, ի լուր աշխարհի յայտարարում էր, թէ հայերը մտադիր չեն արձանագրութիւնները վաւերացնել:
Փաստօրէն Սերժ Սարգսեանը այդ քայլով պատասխանեց թուրքական յայտարարութիւններին, այսինքն՝ միջազգային հանրութեանը պարզորոշ ասաց, որ արձանագրութիւնների վաւերացման ձախողողը մենք չենք լինելու:
Իսկ ո՞վ շուտ կը վաւերացնի` Հայաստա՞նը, թէ Թուրքիա՞ն, սա երկրորդական խնդիր է. կարեւորը յարաբերութիւնների բարելաւումն է: Եւ մեր նախագահը եւս մէկ անգամ հաւաստիացրեց, որ հայկական կողմը շարունակելու է գործել ստանձնած պարտաւորութիւնների համաձայն:
ՖէԼԻՔՍ ԵՂԻԱԶԱՐԵԱՆ
«Հայոց Աշխարհ»
Posts
0 Պատգամ:
Post a Comment