Սումգայիթ. 22 տարի անց
1988թ. փետրւարի 27-29-ը Ադրբեջանի Սումգայիթ քաղաքում հայերի դաժան սպանդ տեղի ունեցաւ։
22 տարի անց Սումգայիթի զոհերի խաչքարի մօտ յարգանքի տուրք են մատուցել Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան, ինչպէս նաև «Ժառանգութիւն» կուսակցութեան ներկայացուցիչնեը։ Փետրւարի 27-ին յարգանքի տուրք են մատուցել մի շարք պաշտօնեաներ և ԲՈՒՀ-երի ուսանողներ։
-Սումգայիթը սթափեցնող ազդեցութիւն ունեցաւ բոլորիս վրայ։ Մենք պարզ հասկացանք, թէ ում հետ գործ ունենք։ Մեզ թւում էր, թէ 1915թ. ցեղասպանութիւնը մնացել է անցեալում, բայց այդպէս չէ, իրենք, ընդհակառակը, մնացել են նոյն ձեռագրի տէր ու նոյնն են կատարում արդէն 20-րդ դարի վերջում։ Սա մեզ ցոյց տւեց նաև, թէ ինչպէս պէտք է շարունակենք մեր պայքարը և, որ առանց մեր համախմբւելու մենք դատապարտւած ենք հերթական կոտորածների զոհը դառնալու։ Սա խթան հանդիսացաւ, որ մենք յաղթենք այս ազատամարտում,- փետրւարի 28-ին Սումգայիթի զոհերի խաչքարի մօտ յարգանքի տուրք մատուցելս ասել է ՀՅԴ Գերագոյն մարմնի ներկայացուցիչ Արմէն Ռուստամեանը։
Նա նշել է, որ դէպքերից յետոյ պատմական ու հակամարտութեան իրական փաստերը վերականգնելու լուրջ խնդիր էր առաջացել. «Այսօր ադրբեջանցիներն ամէն ինչ անում են որ իրենց ներկայացնեն որպէս զոհ և սումգայիթեան ոճրագործութիւնները ոսկորի նման մխրճւած են իրենց կոկորդում։ Իրենք շատ լաւ գիտեն դա և ամէն ինչ անում են, որ դա մոռացւի։ Այդ պատճառով յօրինել են Խոջալուի ցեղասպանութեան միֆը և նոյն օրն են յիշում, փորձեր են անում իրենց որպէս զոհ ներկայացնել և ամենակարևորը՝ արդարացնել նոր ագրէսիան, նոր պատերազմը»,- ընդգծել է Արմէն Ռուստամեանը։
Նրա կարծիքով, մենք լիարժէք չենք օգտագործում մեր ունեցած փաստերը պատկերն ամբողջացնելու առումով և հէնց այդ նպատակով է, որ Ադրբեջանի պատասխանատւութեան մասին օրինագիծը, որի հեղինակը ինքը՝ Ա.Ռուստամեանն է, այժմ Ազգային Ժողովի օրակարգում է։ Նրա խօսքերով, օրինագիծն ունի նաև Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորումը ճիշտ ուղղորդելու նպատակ։
-Պէտք է հասկացւի, որ խաղաղ կարգաւորման առումով միակ լուծումը՝ ինքնորոշման իրաւունքի ճանաչումն է և այս խնդրի հետ է, որ առնչւում է Սումգայիթը։ Պէտք է պարզ դառնայ, որ եթէ նոյն տրամաբանութիւնը շարունակւեց՝ պատերազմն անխուսափելի է։ Սումգայիթեան իրադարձութիւնները միայն այսօրւայ կամ երէկւայ հարց չեն, դա մեր ապագայի հարցն է և դրա ճիշտ գնահատումը, այս ամէնը ճիշտ ներկայացնելը և մեր քարոզչութեան մէջ օգտագործելը չափազանց կարևոր գործ է, որ մենք մինչև հիմա չենք արել,- ասել է նա։
Նրա կարծիքով, այս ամէնին պակասում է հայեցակարգւած մօտեցումը և մի տեսակ երկչոտ ենք վերաբերւում այս խնդիրներին. «Միշտ խօսում ենք նախայարձակ քաղաքականութեան մասին, բայց որտեղ հարկաւոր է մեր յարձակման գիծը պահենք՝ նահանջում ենք։ Նախայարձակ լինելն այսօր վերածւել է նախապէս զիջելու տրամադրութիւնների։ Մենք այսօր պէտք է օգտագործենք մեր զէնքը»։
-Սումգայիթը սթափեցնող ազդեցութիւն ունեցաւ բոլորիս վրայ։ Մենք պարզ հասկացանք, թէ ում հետ գործ ունենք։ Մեզ թւում էր, թէ 1915թ. ցեղասպանութիւնը մնացել է անցեալում, բայց այդպէս չէ, իրենք, ընդհակառակը, մնացել են նոյն ձեռագրի տէր ու նոյնն են կատարում արդէն 20-րդ դարի վերջում։ Սա մեզ ցոյց տւեց նաև, թէ ինչպէս պէտք է շարունակենք մեր պայքարը և, որ առանց մեր համախմբւելու մենք դատապարտւած ենք հերթական կոտորածների զոհը դառնալու։ Սա խթան հանդիսացաւ, որ մենք յաղթենք այս ազատամարտում,- փետրւարի 28-ին Սումգայիթի զոհերի խաչքարի մօտ յարգանքի տուրք մատուցելս ասել է ՀՅԴ Գերագոյն մարմնի ներկայացուցիչ Արմէն Ռուստամեանը։
Նա նշել է, որ դէպքերից յետոյ պատմական ու հակամարտութեան իրական փաստերը վերականգնելու լուրջ խնդիր էր առաջացել. «Այսօր ադրբեջանցիներն ամէն ինչ անում են որ իրենց ներկայացնեն որպէս զոհ և սումգայիթեան ոճրագործութիւնները ոսկորի նման մխրճւած են իրենց կոկորդում։ Իրենք շատ լաւ գիտեն դա և ամէն ինչ անում են, որ դա մոռացւի։ Այդ պատճառով յօրինել են Խոջալուի ցեղասպանութեան միֆը և նոյն օրն են յիշում, փորձեր են անում իրենց որպէս զոհ ներկայացնել և ամենակարևորը՝ արդարացնել նոր ագրէսիան, նոր պատերազմը»,- ընդգծել է Արմէն Ռուստամեանը։
Նրա կարծիքով, մենք լիարժէք չենք օգտագործում մեր ունեցած փաստերը պատկերն ամբողջացնելու առումով և հէնց այդ նպատակով է, որ Ադրբեջանի պատասխանատւութեան մասին օրինագիծը, որի հեղինակը ինքը՝ Ա.Ռուստամեանն է, այժմ Ազգային Ժողովի օրակարգում է։ Նրա խօսքերով, օրինագիծն ունի նաև Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորումը ճիշտ ուղղորդելու նպատակ։
-Պէտք է հասկացւի, որ խաղաղ կարգաւորման առումով միակ լուծումը՝ ինքնորոշման իրաւունքի ճանաչումն է և այս խնդրի հետ է, որ առնչւում է Սումգայիթը։ Պէտք է պարզ դառնայ, որ եթէ նոյն տրամաբանութիւնը շարունակւեց՝ պատերազմն անխուսափելի է։ Սումգայիթեան իրադարձութիւնները միայն այսօրւայ կամ երէկւայ հարց չեն, դա մեր ապագայի հարցն է և դրա ճիշտ գնահատումը, այս ամէնը ճիշտ ներկայացնելը և մեր քարոզչութեան մէջ օգտագործելը չափազանց կարևոր գործ է, որ մենք մինչև հիմա չենք արել,- ասել է նա։
Նրա կարծիքով, այս ամէնին պակասում է հայեցակարգւած մօտեցումը և մի տեսակ երկչոտ ենք վերաբերւում այս խնդիրներին. «Միշտ խօսում ենք նախայարձակ քաղաքականութեան մասին, բայց որտեղ հարկաւոր է մեր յարձակման գիծը պահենք՝ նահանջում ենք։ Նախայարձակ լինելն այսօր վերածւել է նախապէս զիջելու տրամադրութիւնների։ Մենք այսօր պէտք է օգտագործենք մեր զէնքը»։
7or.am
Posts
0 Պատգամ:
Post a Comment