Մեհմեդ Ալի Բիրանդ.–
Եթէ Անկարան հանդէս չգայ յայտարարութեամբ, Երևանը չեղեալ է յայտարարելու արձանագրութիւնները
11:10 • 30.03.10
Օրեր առաջ Երևան էին այցելել մի շարք թուրք լրագրողներ, մտաւորականներ, նախկին դեսպաններ, որոնց թւում էր նաև թուրք յայտնի լրագրող և վերլուծաբան, CNNTurk-ի գլխաւոր խմբագիր Մեհմեդ Ալի Բիրանդը:
Մեհմեդ Ալի Բիրանդը, ի մի բերելով երևանեան տարբեր հանդիպումներից ստացած տպաւորութիւնները, գրում է, որ եթէ առաջիկայում Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ստորագրւած արձանագրութիւնների առնչութեամբ Անկարան հանդէս չգայ յայտարարութեամբ, Երևանը չեղեալ է յայտարարելու այդ փաստաթղթերը:
Թուրք վերլուծաբանը, իր յօդւածն սկսելով Հայաստանի և Թուրքիայի միջև մեկնարկած յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացի և դրա արդիւնքում ստորագրւած արձանագրութիւնների նախապատմութիւնից, փորձում է գտնել մեղաւոր կողմին, որի պատճառով գործընթացը խցանւել է:
«Թուրքիան Արձանագրութիւնների վաւերացումը կապեց Հայ-ադրբեջանական յարաբերութիւններում առաջընթացի հետ` դրանով իսկ Ադրբեջանին տալով Հայ-թրքական յարաբերութիւնների վրայ վետօ դնելու իրաւուք: Նման զարգացումը վրդովեցրեց Հայաստանին: Հայկական կողմը յայտարարում է, որ Ղարաբաղը նախապայման չի կարող լինել, Թուրքիան էլ խաղը սկսւելուց յետոյ փոխել է խաղի կանոնները և անցնել Ադրբեջանի կողմը` անտեսելով արձանագրութիւնների տակ դրած իր ստորագրութիւնը»,- գրում է Բիրանդը` աւելացնելով, որ մինչև Երևան ժամանելը նա հարցի առնչութեամբ հանդիպել է Թուրքիայի արտգործնախարարութեան ներակայացուցիչների, իսկ աւելի ուշ հանդիպելու է ադրբեջանական կողմի հետ` պարզելու համար, թէ կողմերից որ մէկն է փորձում տապալել արձանագրային գործընթացը:
«Երևանում մեզ հիմնականում հետևեալ հարցերն էին տալիս. «Ե՞րբ էք պատրաստւում վաւերացնել արձանագրութիւնները: Ինչո՞ւ ձեր խոստումը չկատարեցիք և մեզ խաբեցիք»: Երբ ստեղծւած իրավիճակին նայում ենք Թուրքիայի սահմաններից դուրս, իրականում այնպիսի պատկեր է ստեղծւում, որ հէնց Անկարան է յետքայլ արել և արձանագրութիւնների ստորագրումից յետոյ փորձում է խաղ խաղալ: Հայկական կողմն էլ յայտարարում է, որ չի կարող երկար սպասել, մինչև թրքական կողմից կը վաւերացնի արձանագրութիւնները»,- գրում է թուրք վերլուծաբանը` փորձելով որոշ կանխատեսումներ անել արձանագրային գործընթացի հետագայ ճակատագրի առնչութեամբ:
«Լաւ, իսկ ի՞նչ է լինելու յետոյ: Երևանն Անկարայից գրաւոր յայտարարութեան է սպասում: Թուրքիան արձանագրութիւններն առանց նախապայմանի վաւերացնելո՞ւ է, թէ՞ շարունակելու է յամառել Ղարաբաղեան հիմնախնդիրը Հայ-թրքական յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացին շաղկապելու հարցում: Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանն ապրիլի կէսերին Վաշինգտոն կատարելիք այցի շրջանակում հանդիպելու է Միացեալ Նահանգների նախագահ Բարաք Օբամայի հետ և մասնակցելու է Միջուկային անվտանգութեան հարցերին նւիրւած միջազգային գագաթաժողովին, որին, ի նշան բողոքի, հրաժարւել է մասնակցել վարչապետ Էրդողանը: Այդ հանդիպումը կարևոր նշանակութիւն է ունենալու ինչպէս արձանագրութիւնների ապագայի, այնպէս էլ Օբամայի` ապրիլ–քսանչորսեան ուղերձի տեսանկիւնից:
Մեզ հետ հանդիպման ընթացքում Հայաստանի Ազգային ժողովի ներկայացուցիչներից մէկը յայտարարեց. «Այդ հանդիպումից յետոյ մենք որոշում կը կայացնենք մեր հետագայ անելիքների առնչութեամբ: Կամ Թուրքիան նոր քայլ կանի (վաւերացում կամ յայտարարութիւն), կամ մենք արձանագրութիւնները չեղեալ կը յայտարարենք»:
Շատ հետաքրքիր մի յայտարարութիւն էլ արեց նախագահականի բարձրաստիճան ներկայացուցիչներից մէկը. «Եթէ Թուրքիան յղում կատարելով ներքին խնդիրների վրայ` յայտարարի, որ որոշ ժամանակով հետաձգում է արձանագրութիւնները, մենք կը յարմարւենք դրան: Արձանագրութիւնները չեղեալ յայտարարելը կամ պահարանում դնելը մեզ չի բաւարարում: Եւ երբ Թուրքիան պատրաստ լինի, նորից կարելի է վերսկսել գործընթացը»:Իրավիճակը բաւական ճգնաժամային է»:
Թուրք վերլուծաբանը, իր յօդւածն սկսելով Հայաստանի և Թուրքիայի միջև մեկնարկած յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացի և դրա արդիւնքում ստորագրւած արձանագրութիւնների նախապատմութիւնից, փորձում է գտնել մեղաւոր կողմին, որի պատճառով գործընթացը խցանւել է:
«Թուրքիան Արձանագրութիւնների վաւերացումը կապեց Հայ-ադրբեջանական յարաբերութիւններում առաջընթացի հետ` դրանով իսկ Ադրբեջանին տալով Հայ-թրքական յարաբերութիւնների վրայ վետօ դնելու իրաւուք: Նման զարգացումը վրդովեցրեց Հայաստանին: Հայկական կողմը յայտարարում է, որ Ղարաբաղը նախապայման չի կարող լինել, Թուրքիան էլ խաղը սկսւելուց յետոյ փոխել է խաղի կանոնները և անցնել Ադրբեջանի կողմը` անտեսելով արձանագրութիւնների տակ դրած իր ստորագրութիւնը»,- գրում է Բիրանդը` աւելացնելով, որ մինչև Երևան ժամանելը նա հարցի առնչութեամբ հանդիպել է Թուրքիայի արտգործնախարարութեան ներակայացուցիչների, իսկ աւելի ուշ հանդիպելու է ադրբեջանական կողմի հետ` պարզելու համար, թէ կողմերից որ մէկն է փորձում տապալել արձանագրային գործընթացը:
«Երևանում մեզ հիմնականում հետևեալ հարցերն էին տալիս. «Ե՞րբ էք պատրաստւում վաւերացնել արձանագրութիւնները: Ինչո՞ւ ձեր խոստումը չկատարեցիք և մեզ խաբեցիք»: Երբ ստեղծւած իրավիճակին նայում ենք Թուրքիայի սահմաններից դուրս, իրականում այնպիսի պատկեր է ստեղծւում, որ հէնց Անկարան է յետքայլ արել և արձանագրութիւնների ստորագրումից յետոյ փորձում է խաղ խաղալ: Հայկական կողմն էլ յայտարարում է, որ չի կարող երկար սպասել, մինչև թրքական կողմից կը վաւերացնի արձանագրութիւնները»,- գրում է թուրք վերլուծաբանը` փորձելով որոշ կանխատեսումներ անել արձանագրային գործընթացի հետագայ ճակատագրի առնչութեամբ:
«Լաւ, իսկ ի՞նչ է լինելու յետոյ: Երևանն Անկարայից գրաւոր յայտարարութեան է սպասում: Թուրքիան արձանագրութիւններն առանց նախապայմանի վաւերացնելո՞ւ է, թէ՞ շարունակելու է յամառել Ղարաբաղեան հիմնախնդիրը Հայ-թրքական յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացին շաղկապելու հարցում: Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանն ապրիլի կէսերին Վաշինգտոն կատարելիք այցի շրջանակում հանդիպելու է Միացեալ Նահանգների նախագահ Բարաք Օբամայի հետ և մասնակցելու է Միջուկային անվտանգութեան հարցերին նւիրւած միջազգային գագաթաժողովին, որին, ի նշան բողոքի, հրաժարւել է մասնակցել վարչապետ Էրդողանը: Այդ հանդիպումը կարևոր նշանակութիւն է ունենալու ինչպէս արձանագրութիւնների ապագայի, այնպէս էլ Օբամայի` ապրիլ–քսանչորսեան ուղերձի տեսանկիւնից:
Մեզ հետ հանդիպման ընթացքում Հայաստանի Ազգային ժողովի ներկայացուցիչներից մէկը յայտարարեց. «Այդ հանդիպումից յետոյ մենք որոշում կը կայացնենք մեր հետագայ անելիքների առնչութեամբ: Կամ Թուրքիան նոր քայլ կանի (վաւերացում կամ յայտարարութիւն), կամ մենք արձանագրութիւնները չեղեալ կը յայտարարենք»:
Շատ հետաքրքիր մի յայտարարութիւն էլ արեց նախագահականի բարձրաստիճան ներկայացուցիչներից մէկը. «Եթէ Թուրքիան յղում կատարելով ներքին խնդիրների վրայ` յայտարարի, որ որոշ ժամանակով հետաձգում է արձանագրութիւնները, մենք կը յարմարւենք դրան: Արձանագրութիւնները չեղեալ յայտարարելը կամ պահարանում դնելը մեզ չի բաւարարում: Եւ երբ Թուրքիան պատրաստ լինի, նորից կարելի է վերսկսել գործընթացը»:Իրավիճակը բաւական ճգնաժամային է»:
Tert.am
0 Պատգամ:
Post a Comment